براساس بند 9 ازمادۀ 3 مصوبه جلسات 322- 324 شورای عالی انقلاب فرهنگی، در حال حاضر نظارت بر کیفیت ارایۀ دروس معارف اسلامی و ارزیابی گروه های معارف برعهدۀ نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری دردانشگاهها (معاونت اموزشی و پژوهشی نهاد) قراردارد. و بر اساس مصوبۀ 249 جلسۀ مورخ 11/4/1370 شورای عالی انقلاب فرهنگی گروه معارف اسلامی در هر دانشگاه زیر نظر معاون آموزشی انجام وظیفه خواهد کرد.
و مطابق نامه شماره 16/242904 مورخه 10/7/86 معاون اموزشی وزارت بهداشت ومصوبه چهاردهمین جلسه کمیته معارف اسلامی وزارت بهداشت و درمان مورخه 14/6/86 مقرر گردیده است جایگاه گروه معارف اسلامی در دانشگاه های علوم پزشکی در دانشکده پزشکی قرار گیرد.
ارتباط گروه معارف اسلامی با نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها
مطابق مصوبه 347 مورخه 16/12/73 شورای عالی انقلاب فرهنگی ، گزینش علمی و عمومی اساتید معارف اسلامی ، ارزشیابی عملکرد و نظارت بر کیفیت ارائه دروس و تأیید مدیر پیشنهادی گروه معارف اسلامی قبل از معرفی، از سوی نهاد (معاونت آموزشی و پژوهشی نهاد) به صورت متمرکز انجام می پذیرد .
تاریخچۀ گروه معارف اسلامی
پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی در بهمن 57 و به دنبال آن تشکیل نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران به رهبری امام راحل(ره) برپایۀ قرآن و دین مبین اسلام و ارزش های دینی یکی از نقاط عطف در تاریخ انقلاب های دنیا است که تاثیرات آن همچنان در اقصی نقاط جهان مشهود بوده و هست.آموزش عالی در هر کشور جزءارکان اساسی رشد و پیشرفت در هر جامعه ای است. فرمان تشکیل ستاد انقلاب فرهنگی توسط امام راحل(ره) پس از تعطیلی دانشگاه ها در تاریخ 23/3/59 و در مرحلۀ بعد صدور فرمان تشکیل شورای انقلاب فرهنگی در تاریخ 19/9/63 صورت گرفت.ستاد انقلاب فرهنگی طبق فرمان امام(ره) ملزم بود که در برخورد با مسایل دانشگاهی فعالیت های خود را بر چند محور متمرکز کند:
1- تربیت استاد و گزینش افراد شایسته برای تدریس در دانشگاه ها
2- گزینش دانشجو
3- اسلامی کردن فضای دانشگاه ها و تغییر برنامه های آموزشی دانشگاه ها، با این هدف که محصول کار آنها در خدمت مردم قرار گیرد.
دستور العمل اجرایی دروس معارف اسلامی در دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی
به منظور فراهم آوردن زمینه های یکسان سازی سرفصل و محتوای دروس معارف اسلامی و اجرای هماهنگ آن در دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی کشور و همچنین تعیین جایگاه گروه معارف اسلامی در نظام تشکیلاتی و سازمان اداری و آموزشی دانشگاه ها، دستور العمل اجرایی دروس معارف اسلامی به شمارۀ 7985/22 مورخ 16/8/84 شورای عالی انقلاب فرهنگی به شرح ذیل تصویب شد:
دروس عمومی معارف اسلامی در دانشگاه، شامل 16 واحد درسی در 6 گرایش به شرح جدول ذیل است:
|
ساعت
|
واحد
|
عنوان درس
|
گرایش
|
|
32
32
32
32
|
2
2
2
2
|
اندیشه اسلامی 1( مبدا و معاد)
اندیشۀ اسلامی2( نبوت و امامت)
انسان در اسلام
حقوق اجتماعی و سیاسی در اسلام
|
مبانی نظری اسلام
|
|
32
32
32
32
|
2
2
2
2
|
فلسفه اخلاق( با تکیه بر مباحث تربیتی)
اخلاق اسلامی(مبانی و مفاهیم)
آیین زندگی
عرفان عملی اسلام
|
اخلاق اسلامی
|
|
32
32
32
|
2
2
2
|
انقلاب اسلامی ایران
آشنایی با قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
اندیشۀ سیاسی امام خمینی(ه)
|
انقلاب اسلامی
|
|
32
32
32
|
2
2
2
|
تاریخ فرهنگ و تمدن اسلام و ايران*
تاریخ تحلیلی صدر اسلام
تاریخ امامت
|
تاریخ و تمدن اسلامی
|
|
32
32
|
2
2
|
تفسیر موضوعی قرآن
تفسیر موضوعی نهج البلاغه
|
آشنایی با منابع اسلامی
|
|
32
|
2
|
دانش خانواده و جمعیت
|
دانش خانواده و جمعیت
|
*قابل توجه آن که بنا به مصوبۀ شورای عالی انقلاب فرهنگی و مصوبۀ شورای برنامه ریزی آموزشی وزارت علوم گذراندن درس «تاریخ فرهنگ و تمدن اسلام و ایران» و «دانش خانواده »برای کلیه دانشجویان دوره های کارشناسی الزامی است. بنابراین تعداد واحد های دورۀ کارشناسی در دروس عمومی معارف اسلامی به 16 واحد می رسد.
•دانشجویان دوره های کارشناسی، کارشناسی ارشد پیوسته و دکتری حرفه ای لازم است 16 واحد دروس معارف اسلامی خود را به شرح ذیل انتخاب کنند:
1. دو درس به ارزش 4 واحد از مجموعۀ دروس مبانی نظری اسلام
2. یک درس به ارزش 2 واحد از مجموعۀ دروس اخلاق اسلامی
3. یک درس به ارزش 2 واحد از مجموعۀ دروس انقلاب اسلامی
4. یک درس به ارزش 2 واحد ازمجموعۀ دروس تاریخ تمدن اسلامی
5. یک درس به ارزش 2 واحد از مجموعۀ آشنایی با منابع اسلامی
6. یک درس به ارزش 2 واحد باعنوان دانش خانواده
•دانشجویان دورۀ کاردانی لازم است حداقل 4 واحد از دروس معارف اسلامی را به شرح ذیل انتخاب کنند:
1- یک درس به ارزش دو واحد از مجموعۀ دروس مبانی نظری اسلام
2- یک درس به ارزش دو واحد از مجموعۀ دروس اخلاق اسلامی
•دانشجویان دورۀ کارشناسی ناپیوسته ملزم به گذراندن 8 واحد از دروس معارف اسلامی به شرح زیر هستند:
1- یک درس به ارزش دو واحد از مجموعه دروس مبانی نظری اسلام(غیر از درسی که در دورۀ کاردانی گذرانده اند)
2- یک درس به ارزش دو واحد از مجموعه دروس انقلاب اسلامی
3- یک درس به ارزش دو واحد از مجموعه دروس تاریخ تمدن اسلامی
4- یک درس به ارزش دو واحد از مجموعه آشنایی با منابع اسلامی
نکات مهم:
دروس اخذ شده در دوره کارشناسی ناپیوسته نباید تکرار دروسی باشد که در دوره کاردانی اخذ شده اند.
دانشجو در هر ترم فقط مجاز به انتخاب یک عنوان ( 2 واحد ) از مجموع دروس معارف اسلامی است.
محدودیت اخذ بیش از 2 واحد در هر ترم، شامل دانشجویان ترم آخر نیز می شود. بنابراین بهتر است از تجمیع دروس عمومی معارف اسلامی برای ترم آخر خودداری شود.
ارائه یا گذراندن درس مباني دفاع مقدس و سایر دروس عمومی بر عهده گروه معارف اسلامی نیست، بلکه بر عهده معاونت آموزشی پردیس ها می باشد.